Skape is herkouers met vier verskillende verteringsorgane, naamlik die rumen (grootpens), die reticulum (blaarpens), die omasum en abomasum (melkpens). Die rumen is die heel belangrikste verteringsorgaan end it gee vir hulle die vermoë om minder verteerbare voedingstowwe te benut.
Wanneer die lammers nog klein is en soog aan hulle moeders is hulle rumen nog nie baie ontwikkeld nie en gebruik hulle Meestal die abomasum (melkpens) as hoof verteringsorgaan. Die rumen ontwikkel as die lam begin veld of over inneem. Die ontwikkeling daarvan is nie net vir die herkouer self belangrik nie, maar vir die boer ook.
‘n Swak ontwikkelde rumen sal die voedingstowwe so goed verteer en absorber soos ‘n goeie ontwikkelde rumen nie. ‘n Dier met ‘n swak ontwikkelende rumen sal dus swakker groei en presteer as ‘n dier met ‘n goeie ontwikkelende rumen op dieselfde tipe voer.
Ontwikkeling van die rumen, by ‘n jong lam, sal begin met die oordra van rumen bakterieë deur kontak van ander herkouers. Vrye toegang tot water en over of weiding sal veroorsaak dat die rumen ook begin ontwikkel. Dit is belangrik vir goeie rumen gesondheid dat die rumen spier volledig ontwikkel en kan saamtrek, want daardie bewegings help met vertering.
Growwe material (vessel) soos gras en droeë lusern help met die4 ontwikkeling van die rumen spier. Dit is ook belangrik dat die rumen papillae (vingeragtige uitgroeisels op die oppervlakte van die rumen, ook bekend as villi) goed ontwikkel is, want die is hierdie papillae se rol om voedingstowwe vas te vang en aft e breek. Hoe langer en digter die papillae is, hoe beter sal die rumen die voedsel kan verteer.
Hierdie papillae ontwikkel met die teenwoordigheid van stysel soos mielies en kleingrane. Dus is dit van kardinale belang dat lammers van jongs af genoeg vessel en stysel in neem om die rumen tot volwassenheid te ontwikkel.
Indeling van die verteringsorgane:
| Orgaan | Volwasse, % | Pasgebore, % |
| Rumen | 55 | 29 |
| Retikulum | 7 | 6 |
| Omasum | 24 | 14 |
| Abomasum | 14 | 51 |
Kruipvoer word al vir lammers gegee as hulle so jonk soos 10 dae oud is. Hulle vreet baie min korrels in die begin, soos wat die rumen ontwikkel, en vreet ‘n gemiddeld van 250g Kruipvoer per lam per dag. Lammers word vinniger en makliker van hulle moeders gespeen as hulle kruipvoer ontvang het omrede hulle sterker is met meer volwasse rumens.
Hierdie rumen het mooi papillae ontwikkeling
Die kruipvoer kan vir twee weke na speen nog steeds gegee word om speenskok te verminder sodat hulle nie massa verloor nie. Jong lammers het die heel beste voer omset verhouding van 1:1 tot op 42 dae. Dit beteken dat hulle vir elke 1kg voer ongeveer 1kg massa sal optel. Dus hoe vroeër die lam gevoer word hoe meer effektief kan hulle die voer omsit in massa en dit is meer ekonomies vir die boer.
| Ouderdom (dae) | Massa (kg) |
Voeromsetting (kg voer : kg vleis) |
| 0 – 42 | 4.5 – 15 | 1 : 1 |
| 42 – 60 | 15 – 20 | 3 : 1 |
| 60 – 80 | 20 – 25 | 3.5 : 1 |
| 80 – 100 | 25 – 30 | 4 : 1 |
| 100 – 120 | 30 – 35 | 4.5 : 1 |
| 120 – 140 | 35 – 40 | 5 : 1 |
| 140 – 160 | 40 – 45 | 5.5 : 1 |
Herkouers wat dus ‘n goeie kruipvoer ontvang met die regte hoeveelheid stysel en ruvoer sal dus optimale rumen ontwikkeling hê. In ‘n studie waar lammers op 12 weke gespeen is, het een groep kruipvoer ontvang terwyl hulle by hulle moeders soog, en die ander groep het net die melk van hulle moeders ontvang. Die groep wat kruipvoer ontvang het se rumen was al 82% van sy totale grootte ontwikkel terwyl die ander groep net 70% ontwikkel was.
Lammers kan nou gemaklik op twee maande ouderdom gespeen word op 26kg, met ‘n goeie ontwikkelende rumen wat al klaar aangepas is tot voer. Die lammers kan na ‘n voerkraal geskuif word vir ongeveer nog 36 dae en die boer het die keuse om Kruipvoer korrels ook te gee vir die afrondingsfase of om ‘n goeie Afrond korrel te gee. Die lammers sal nie sukkel met aanpassingsprobleme nie, omrede hulle al reeds styselagtige diëte gewoond is, en omdat hulle nog jonk is, sal hulle vinnig groei en het hulle ‘n beter voer omset verhouding van 3.5:1 teenoor ‘n 5 maande oue lammers wat ‘n 5.5:1 het. Hoe jonger die lammers is, hoe beter is die uitslag persentasie omrede die organe nog klein is, relatief tot hulle liggaamsgewig.
Die heel vinnigste manier om lammers af te rond vir bemarking is om vir hulle Kruipvoeding te gee van 10 dae ouderdom af, om hulle vroeg te speen op ongeveer twee maande en dan in die kraal af te rond.
Geskryf deur Mari Luyt
